آیا عشق در نگاه اول واقعیت دارد؟ منظور من این است که آیا می‌شود گفت عقلانی است که تا کسی را در یک نگاه دیدیم، ادعا کنیم که عاشقش شده‌ایم و این عشق اساسی منطقی دارد؟ با چنین احساسی که در یک نگاه در اولین دیدار رخ داده است، تا کجا می‌شود پیش رفت؟
وقتی چنین سؤالاتی را می‌پرسید، خیلی‌ها پاسخ خواهند که: «خیر، عشق در نگاه اول عقلانی به نظر نمی‌رسد». ولی پای حرف‌ها دخترها و پسرهای زیادی نشستن به من ثابت کرده است اتفاقاً افراد خیلی زیادی هستند از همین الگوی عشق در نگاه اول برای انتخاب پارتنر خود تبعیت می‌کنند. و البته شاید شما هم تجربه کرده باشید که این افراد همیشه نالان هستند که چرا در رابطه‌ای قرار ندارند که لیاقتش را دارند.
این موقعیت برای همه‌ی ما آشناست. اما ممکن است این مکانیسم را به خوبی نشناسیم.
عشق در نگاه اول ریشه در چه دارد؟
بارابارا دی‌آنجلیس در کتاب «آیا تو آن گمشده‌ام هستی؟» به مسأله عشق در نگاه اول می‌پردازد.
او معتقد است که هر چه افراد از سنین پایین‌تری غرق تماشای فیلم‌ها و سریال‌ها شوند، بیشتر به قلاب الگوهای هالیوودی گرفتار می‌شوند.
از نظر او افراد بدون آنکه بدانند با افرادی که چهره و استایل بدن آن‌ها یادآور بازیگری محبوب باشد، زودتر وارد رابطه می‌شوند و نام آن را عشق در نگاه اول می‌گذارند. در صورتی که عشق در نگاه اول در این حالت، تنها یافتن یک تداعی برای یک الگوی ذهنی است که تلویزیون و سینما برای ما ساخته‌اند.
همچنین دیده شده است که افرادی که هم زیبا بوده‌اند و هم توانمند، به این دلیل که شبیه هیچ بازیگری در سینما نبوده‌اند دیرتر مورد وثوق قرارگرفته‌اند. آیا شما هم افراد زیبا، مهربان و شایسته‌ای را می‌شناسید که معمولاً تنها هستند ولی افرادی با شخصیت بسیار ضعیف که توسط جنس مخالف احاطه شده‌اند؟
البته همانگونه که گفته شد این مورد در بین افرادی بیشتر دیده شده است که تمایل زیادی به تماشای تلویزیون دارند. اما در نهایت همین آزمایش ساده ثابت می‌کند ما بیشتر از آنکه بشود حدس زد از روی چهره‌ی افراد در مورد آنان قضاوت کرده و به آن‌ها اعتماد می‌کنیم.
حالا کمی عقب برگردید و نام بازیگران، خوانندگان، فوتبالیست‌ها، سلبریتی‌ها و کسانی مانند این که محبوب شما هستند را لیست کنید. سپس افرادی که به آن‌ها جذب شده‌اید را در نظر بگیرید. اگر به اندازه‌ی کافی صادق باشید احتمالاً الگوی حاکم بر انتخاب‌های خود را کشف کنید.
این البته تنها دلیل برای جذب شدن به کسی نیست. مکانیسم‌های زیادی در این مورد شناسایی شده و کتاب‌های زیادی هم در این زمینه نوشته شده است. اما در این جا فقط روی تأثیر سینما، تلویزیون و الگوهای از پیش تعریف شده‌ی چهره پرداختیم.
الگوسازی چهره و سیاست
در یک آزمایش تعدادی چهره از نمایندگانی که در انتخابات برنده شده بودند به دانشجویانی نشان داده شد. با این توضیح که به دانشجویان گفته نشد این افراد که و چه کاره هستند.
دانشجویان هیچ اطلاعات خاصی راجع به این افراد نداشته‌اند و قرار بوده است که فقط بر مبنای چهره‌ی آن‌ها در مورد ویژگی‌های آنان نظر بدهند. به طور مثال مدبر بودن، خوش برخورد بودن، قابل اعتماد بودن و یا برعکس.
نتایج به دست آمده خارق‌العاده بود! در ۶۰ درصد موارد، افرادی که دانشجویان به عنوان فردی با توانایی بالا انتخاب کرده بودند، همان نمایندگان منتخب در انتخابات بوده‌اند.
عین همین آزمایش در فنلاند، انگلیسی، استرالیا، مکزیک و آلمان هم انجام شده و همین نتیجه به دست آمد.
ما بیش از آنچه فکر می‌کنیم از روی چهره‌ی افراد در مورد توانایی‌ها و ویژگی‌های آنان تصمیم می‌گیریم.
دوباره در این مورد هم ثابت شد که هر چه بیشتر به تماشای تلویزیون می‌پردازیم، بیشتر از روی ویژگی‌هایی مانند چهره در مورد افراد قضاوت می‌کنیم.
این مسأله را اینگونه توضیح داده‌اند که تماشای سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی باعث می‌شود الگوهایی که بر انتخاب بازیگران در فیلم‌ها و سریال‌ها حاکم است در ذهن ما هم نهادینه شوند. بدون آنکه خود بدانیم.
به طور مثال افرادی با فلان مدل استخوان‌بندی صورت قابل اعتماد تشخیص داده می‌شوند. یا افرادی با یک استخوان‌بندی چهره‌ی دیگر غیرقابل اعتماد در نظر گرفته خواهند شد.
نتیجه
هم عشق در نگاه اول و هم انتخاب نمایندگان از روی قیافه و وضع لباس و … یک خطای شناختی متداول است که به ما تلقین شده است. در دنیایی که همه چیز با زبان تصویر بیان می‌شود، بعید نیست که بعد از مدتی، ما قضاوت‌هایی از روی ظاهر افراد انجام دهیم.
هیچ ارتباطی بین شخصت و قیافه‌ی ظاهری افراد نیست. همه‌ی این حرف‌هایی که در این باره گفته می‌شود که مثلاً این نوع قیافه، نشان‌دهنده‌ی فردی شیاد است و یا برعکس این نوع چهره نشان‌دهنده‌ی فردی مهربان است، صرفاً یک الگوی کلیشه‌ای غلط است.
از روی قیافه افراد قضاوت نکنیم. به آدم‌ها فرصت بدهیم که حرف‌های خود را بزنند.
مطالب مرتبط
خواندن این مطالب را به شما توصیه می‌کنم:
- عشق در نگاه اول چیست و آیا باید آن را جدی گرفت؟
- کتاب خواندن برای آگاهی یا برای روشنفکری
- آیا حافظۀ انسان قابل اعتماد است؟ نگاهی به سریال UNBELIEVABLE
برای دریافت مطالب جدید سایت، در خبرنامه ثبت‌نام کنید