کتابخوانی در رختخواب: دیروز مطلبی در لینکدین و ویرگول منتشر کردم که در آن عادت خودم در مورد کتاب‌خواندن در رختخواب را توضیح داده بودم. بعضی از دوستان صحبت‌هایی کردند که مرا به فکر وا داشت. نتیجۀ آن این شد که این مطلب را نوشتم.
مهم‌ترین پیام این نوشته این است که عادت‌ها وجود ندارند بلکه ساخته می‌شوند. کمی می‌خواهم راجع به همین موضوع صحبت کنم.
یک) مغز دستگاه شرطی شدن است
مغز انجام کارهایی که برای ما تبدیل به عادت نشده باشد را دوست ندارد. چون دوست دارد کمترین انرژی ممکن را مصرف کند. بنابراین در یک روند آهسته آهسته، انجام کارهای مختلف در ما تبدیل به عادت می‌شوند. فقط کافیست مدتی آن‌ها را انجام دهیم.
چه بخواهیم چه نخواهیم، ما همیشه در حال عادت‌سازی هستیم؛ یا به بیانی ما همیشه در حال «عادت کردن» هستیم.
دو) انسان با عادت‌هایش تعریف می‌شود
بنابراین می‌توان گفت هر انسان را باید با عادت‌هایش تعریف کرد. اگر دوست دارید تصویر روشنی از خود داشته باشید، ببینید چه عادت‌هایی دارید. مجموعۀ عادت‌های شما، شما را تعریف می‌کنند.
به بیانی اگر می‌خواهید برای خود و آیندۀ خود کاری کنید، باید بر روی عادت‌های خود کار کنید. تا عادت‌های شما عوض نشوند، تغییر «مثبتی» در آیندۀ شما رخ نمی‌دهد.
مثال
- عادت‌های وقت گذراندن
- عادت‌های مطالعه
- عادت‌های خواب، ورزش، تغذیه
- عادت‌های استفاده از اینترنت
و بسیاری عادت ریز و درشت دیگر که روی سرنوشت ما تأثیر می‌گذارند.
سه) عادت‌ها وجود ندارند، آن‌ها ساخته می‌شوند
در این قسمت می‌خواهم مهم‌ترین حرف این نوشتۀ کوتاه را بزنم و آن اینکه عادت‌ها ساخته می‌شوند. برای ایجاد یک عادت باید هدفی داشته باشید. اول برای خود مشخص کنید که چه هدف یا هدف‌های مهمی در زندگی دارید، با توجه به پاسخی که می‌دهید مشخص می‌شود که باید چه عادت‌هایی را در خود نهادینه کنید.
به این نکته هم توجه کنید که من فقط یک تجربه را شما در میان می‌گذارم، شما می‌توانید از روش من الگوبرداری کنید، اما به چشم یک توصیه‌نامه که حتماً از آن تبعیت کنید، به آن نگاه نکنید.
چند نکتۀ خیلی مهم در عادت‌سازی
خیلی مهم است که چند نکتۀ زیر را رعایت کنیم. این نکات برای ایجاد هر عادتی کمک کننده هستند:
- برای ایجاد عادت‌ها، هر بار روی یک عادت کار کنید، نمی‌توان به طور انقلابی به یک‌باره تمام عادت‌ها و رفتارهای نهادینه شده‌ای که در طی چند سال شکل گرفته‌اند را تغییر داد. پس هر بار روی یک عادت کار کنید.
- برای کار روی هر عادت، از گام‌های کوچک شروع کنید. گام‌های کوچک بردارید. گام بزرگ مانند سنگ بزرگ نشانۀ نزدن است.
- تکرار، تکرار و باز هم تکرار. اگر خواندن چند صفحه کتاب در روزهای اول، بازدهی ندارد، دلیلی ندارد هر بار برگردید و از اول آن صفحات را بخوانید. یا دلیل ندارد که فکر کنید این روش جواب نمی‌دهد و باید آن را رها کنید. این روند را تکرار کنید.
- زمان مشخص و مکان مشخص کلید اصلی شرطی شدن هستند. اگر هر روز در زمان مشخصی و در مکانی مشخصی کاری را انجام دهید، ذهن خیلی زود نسبت به آن مکان و زمان شرطی می‌شود. به طوری که وقتی در آن زمان مشخص در آن مکان مشخص قرار می‌گیرید، ذهن خود به خود تمرکز خوبی برای مطالعه پیدا میکند. از هفتۀ دوم به بعد، این تغییرات را به خوبی حس خواهید کرد.
- لذت بردن بنیاد همۀ عادت‌های ماست. از کتابی شروع کنید که از خواندن آن لذت می‌برید. بعدها وقتی به کتابخوانی عادت کردید و ذهن شما تمرکز خوبی پیدا کرد، سراغ کتاب‌های مهم‌تر می‌روید. همچنین همان قدری مطالعه کنید که لذت می‌برید. لازم نیست روز اول ۲۰ صفحه از یک کتاب دشوار را بخوانید. خواندن یک یا نهایت سه صفحه از یک کتاب آسان، که خواندنش برای شما لذت بخش است را پیش بگیرید.
نکته‌ای که ذکر آن ضروری است این است که مکان و زمانی که من در این نوشته توضیح داده‌ام، صبح، بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب است. شما می‌توانید مکان و زمان را با توجه به شرایط خود تغییر دهید. اما یادتان باشد که چهار شرط زیر را رعایت کنید:
- مکان مشخص
- زمان مشخص
- انجام کار به صورت لذت‌بخش
- طی کردن گام‌های کوچک
ایجاد عادت کتابخوانی با یک روش خیلی ساده
حالا با توجه به این چهار اصل، تجربۀ خودم در ایجاد عادت کتابخوانی را توضیح می‌دهم. امیدوارم این تجربه برای شما هم مفید باشد.
- گوشی موبایل و چیزهایی مانند آن را در جایی دور از رختخواب یا تختخواب خود قرار دهید. از سیم شارژر کوتاه استفاده کنید. شب نیم ساعت بدون موبایل / تلویزیون / لپ‌تاپ و … در رختخواب یا تختخواب خود دراز کشیده و در خاموشی اتاق روی افکار مثبت متمرکز شوید.
- یک کتاب کنار دست خود داشته باشید.
- اولین کاری که بعد از بیداری انجام می‌دهید این است که آن کتاب را بر می‌دارید و یک یا دو پاراگراف از آن را می‌خوانید. اگر انرژی لازم برای انجام این کار را نداشتید فقط یک صفحه از کتاب را بخوانید و آن را کنار بگذارید.
- تا زمانی که انرژی لازم برای بیرون آمدن از رختخواب یا تختخواب را ندارید، سراغ موبایل و چیز دیگری مانند آن نروید.
- وقتی انرژی لازم برای اینکه از جای خود بلند شوید را داشتید، مستقیم سراغ دست و رو شستن و صبحانه بروید.
- بعد از صبحانه به رختخواب برگردید و یک یا دو صفحه از کتاب را بخوانید. هر چه بیشتر بهتر (این گام فقط برای زمانی است که بلافاصله بعد از بیدار شدن انرژی کتاب‌خواندن را ندارید. اگر بعد از بیدار شدن می‌توانید حداقل ۵ صفحه بخوانید، در این صورت لازم نیست بعد از صبحانه به رختخواب برگردید).
- بعد از حداقل نیم ساعت سراغ چای یا قهوه بروید. بعد از نوشیدن آن ایرادی ندارد اگر موبایل خود را چک کنید.
- اگر شغل شما از صبح شروع شوید، در این صورت چک کردن موبایل مصادف با زمانی خواهد بود که در راهِ رفتن به محل کار هستید. در این صورت هم‌زمان با طی مسیر که داخل مترو یا اتوبوس هستید این کار را انجام می‌دهید. اگر خودتان تا محل کار رانندگی می‌کنید، همیشه ۵ دقیقه زودتر از خانه خارج می‌شوید و پشت ترافیک یا زمانی که به مقصد می‌رسید بیرون محل کار موبایل خود را چک می‌کنید.
- پاسخ پیام‌های خیلی مهم را بدهید. بقیه را برای بعد از وقت کاری علامت بزنید.
یک محاسبۀ ساده
در قسمت پایانی این نوشته می‌خواهم یک محاسبۀ ساده انجام دهم که برای همۀ ما حیرت‌انگیز است.
اگر روزی فقط ۵ صفحه مطالعه داشته باشید، در طی یک سال
۱۸۲۵ = 5×۳۶۵
مطالعه خواهید داشت.
اگر همین روش کتابخوانی را به طور هدفمند در زمینه‌های تخصصی مرتبط با حرفۀ خود انجام دهید بعد از گذشت سه سال به چه نقطه‌ای خواهید رسید؟
تجربۀ خود از ایجاد عادت کتابخوانی را در قسمت کامنت‌ها با من در میان بگذارید.
شاد و پیروز باشید
با احترام
اسماعیل اصلانی دیرانلو
برای مطالعۀ بیشتر
- بهترین جا برای کتاب خواندن
- کتاب خواندن برای آگاهی یا برای روشنفکری؟
- وقت ندارم یعنی وقت نمی‌گذارم
- تغییر عادت‌ها از همان جایی که هستید شروع کنید
- شاید شما تنبل هستید، تنبلی یک عادت است نه صفت!
- هنر کم کتاب خواندن بهترین روش کتابخوانی
- اگر برای یادگیری وقت نمی‌گذارید، هیچ وقت خوشبخت نمی‌شوید!
- ساکت باش، بخوان، بنویس و منتشر کن!
اگر دوست دارید همیشه اولین نفری باشید که از به روزرسانی‌های سایت مطلع می‌شوید، لطفاً ای‌میل خود را در قسمت زیر وارد کنید.
Photo by Jonathan Borba on Unsplash
Photo by Sincerely Media on Unsplash