نگاهی به رمان فلسفۀ زندگی زناشویی اثر اونوره دو بالزاک

رمان فلسفۀ زندگی زناشویی اثری طنز از نویسنده نامدار فرانسوی اونوره دو بالزاک است که توسط بنفشه‌ی فریس‌آبادی ترجمه شده است. نشر ققنوس این اثر را در مجموعه‌ی پانوراما منتشر کرده است.

در فرانسه کتابی به نام Nouvelles et Contes شامل آثار بالزاک از 1832 تا 1850 توسط انتشارات گالیمار منتشر شده است که رمان فلسفه‌ی زندگی زناشویی بخشی از جلد دوم این مجموعه است.

اونوره دو بالزاک

اونوره دو بالزاک (به فرانسه Honoré de Balzac) در 20 مه 1799 در شهر تور فرانسه به دنیا آمد. خانواده‌ی او در سال 1814 به پاریس نقل مکان کرد. او تحصیلاتش را در حقوق ادامه داد. مدتی منشی محضردار بود ولی در سال 1819 این کار را رها کرد و به طور تمام وقت به داستان‌نویسی پرداخت.

نخستین نوشته‌های ادبی او با عناوین مختلف چاپ شدند. او مدتی را به کار نشر و چاپ کتاب پرداخت. ولی در این کار موفقیت خاصی کسب نکرد و با انبوهی بدهی در سال 1829 دوباره به نوشتن روی آورد و رمان‌های آخرین شوآن یا بریتانیا در سال 1800 و فیزیولوژی ازدواج را منتشر کرد.

با توجه به اینکه او نگاهی بدون فیلتر داشت و با ذکر جزییات قابل توجهی به زندگی اجتماعی مردم می‌پرداخت او را از پایه‌گذاران رئالیسم در ادبیات اروپا برشمرده‌اند.

او به خلق شخصیت‌های چندلایه مشهور است. حتی بی‌لایه‌ترین شخصیت‌های داستانی او پیچیده هستند: نمونه‌ی کامل یک انسان که از لحاظ اخلاقی مبهم است. در داستان‌های او، حتی اشیاء بی‌جان هم شخصیت می‌یابند: پاریس شهری که منبع الهام خیلی از شخصیت‌های داستانی اوست، خودش هم خیلی از کیفیت‌های یک انسان را به خود می‌گیرد.

آثار او الهام‌بخش نویسندگان معروفی زیادی بوده است؛ از آن جمله: امیل زولا، چارلز دیکنز، گوستاو فلوبر و هنری جیمز. فیلم‌سازی مانند فرانسوا ترفو (François Truffaut) و فیلسوفانی چون فردریک انگلس و کارل مارکس از کارهای او اثر پذیرفته‌اند. بعضی از آثار او نیز به قالب فیلم درآمده است. الهام‌بخش بودن آثار او البته همچنان ادامه دارد.

رمان سریالیِ کمدی انسان که نماینده زندگی مردم فرانسه بعد از دوران ناپلئونی است، معمولاً به عنوان شاهکار او شناخته می‌شود.

وی سرانجام در 18 اوت 1850 در خیابان فروتونه بدرود حیات گفت. در مراسم تشییعش ویکتور هوگو در مدح و ستایش او سخنرانی کرد.

خیابان فروتونه اکنون خیابان بالزاک نام دارد. (واقع در منطقه‌ی هشتم پاریس)

منبع: مقدمه‌ی کتاب و ویکی‌پدیا

نگاهی به رمان فلسفۀ زندگی زناشویی

همان طور که گفته شد رمان فلسفۀ زندگی زناشویی اثری طنز به شمار می‌آید. طنز اثر خیلی زود خواننده را با خود درگیر می‌کند.

دیگر ویژگی اثر که به نوعی ویژگی تمام آثار بالزاک به شما می‌آید پرداختن به تمام جزییات ممکن است. جزییاتی که او بدان‌ها پرداخته از نوع توصیف‌های طولانی مکان و طبیعت و غیره نیست، بلکه جزییاتی در رفتار تک تک شخصیت‌های داستان است که باعث می‌شود احساس کنیم شخصیت‌های داستان در پاریس قرن 19 زیست نمی‌کنند بلکه افرادی از دوستان و نزدیکان ما هستند.

دیگر اینکه، برخلاف اینکه کسی ممکن است توقع داشته باشد، داستان اصلاً رو نیست. تا صفحات آخر کتاب، هر بار گوشه‌ای از زندگی اشخاص رو می‌شود، انگار رازی است که ذره ذره فاش می‌شود.

کشش داستان عالی است. او با لحنی که مانند گفتگوی دو دوست که راجع به همه چیز بی‌پرده با هم سخن می‌گویند، رمان فلسفۀ زندگی زناشویی را پیش می‌برد. به تضاد طبقاتی، سبک زندگی ثروتمندان پاریس، عدم درک متقابل زن و مرد در زندگی زناشویی، خودخواهی افراد ثروتمند، لوکس‌گرایی به مثابه راه گریزی از ملال زندگی، خیانت‌های زیرپوستی زناشویی و … همه و همه می‌پردازد.

در این راه، او گاه از وقایع تاریخی، گاه از واقعیت‌های علمی و گاه از ضرب‌المثل‌های رایج جامعه مدد می‌گیرد تا لحن کنایه‌ای و طنزآمیز رمان را هر چه جذاب‌تر پیش ببرد.

او به خوبی نشان می‌دهد که نگرانی‌های فردی مانند داشتن اضافه وزن، گذر عمر، حسادت‌های زناشویی، مسائل و مشکلات مالی و … چگونه بر مناسبات زندگی اجتماعی سایه می‌اندازند.

رمان فلسفۀ زندگی زناشویی در ده اپیزود نوشته شده است. در هر اپیزود، بالزاک مرحله‌ای از مراحل زندگی زناشویی را شرح می‌دهد. البته ناگفته نماند که خود این تقسیم‌بندی ده‌گانه، یک تقسیم‌بندی طنزآمیز است.

در اپیزود آخر، همانطور که بالزاک نام آن را اُپرا نامیده است، لحن روایی داستان به سناریویی تبدیل می‌شود که شخصیت‌های داستان دیالوگ‌های خود را بیان می‌کنند. این دیالوگ‌ها سمبلیک هستند و هر کدام خلاصه‌ای از شخصیت و دغدغه‌های یک تیپ شخصیتی خاص را بیان می‌کنند. در نهایت در سطور پایانی فصل دهم خود نویسنده هم وارد گفتگو شده و دیالگوهایی گفته و از شخصیت‌های داستان انتقاداتی می‌شنود:

نویسنده (که می‌خواهد آخرین حرف را زده باشد)

آیا در جهان چیزی هست که محکوم به نابودی نباشد؟ وقتی زنتان بیست سال پیرتر شد، این گفتگو را ادامه خواهم داد. شما احتمالاً تنها در یک زندگی سه نفره خوشبخت خواهید بود.

دوست

شما دارید به شدت انتقام می‌گیرید… انتقام اینکه هرگز نتوانسته‌اید داستان یک زوج خوشبخت را بنویسید.

و این جا رمان پایان می‌یابد.

خواندن رمان فلسفۀ زندگی زناشویی را به همه‌ی شما توصیه می‌کنم. مطمئنم از آن لذت وافری خواهید برد.

اپیزود‌های رمان فلسفۀ زندگی زناشویی

گرمای زندگی زناشویی
کار اجباری
لبخندهای زورکی
تحلیل و توصیف مرضِ «ویلا»
فلاکت در فلاکت
کودتای هجدهم برومِر زوجین
هنر قربانی بودن
پایان امپراتوری اول
تکنوازی نعش‌کش
جایی که آن را فلیچیتای اُپرا و حتی پایان زندگی مشترک می‌نامند

برش‌هایی از رمان

«[کنایه‌های زناشویی] را می‌توان سنجاق قفلی و غرور شما را توپ در نظر گرفت. زن شما هم مدام به بهانه‌های عجیب و متعدد، با چرب‌زبانی و استفاده از الفاظ دوستانه و روش‌های محبت‌آمیز توی توپ فرو می‌کند، بیرون می‌کشد و دوباره فرو می‌کند.»

«آنقدر خرمگس آدلف را گزیده که احساس می‌کند آثار گزیدگی مانند خالکوبی بر بدنش مشهود است، پس سرانجام دست به کاری می‌زند که در سیاست، امور دولتی و رزم‌آرایی انجام می‌شود (نگاهی بیندازید به کتاب ووبَن که در آن به موضوع حمله به قلعه‌های نظامی و چگونگی دفاع از آن‌ها پرداخته است.) به این ترتیب خانم فیشتامینِل، که هنوز جوان، ظریف و کمی هم عشوه‌گر است کم‌کم توجه آدلف را به خود جلب می‌کند و آدلف او را همچون برگ گیاه بِرِنجاسَف می‌گذارد روی پوستش که کارولین آن را به شدت حساس و تحریک کرده.»

«چند روز بعد خیاط می‌آید، کارولین پیراهنی را امتحان می‌کند، او تمام قدرتش را به کار می‌گیرد اما موفق نمی‌شود دکمه‌ی پیراهن را ببندد. مستخدم را صدا می‌زند. با قدرتی برابر با قدرت دو اسب، پیراهن را می‌کشند، چیزی شبیه خوان سیزدهم هرکول، یک شکاف 5 سانتی‌متری در پیراهن ایجاد می‌شود. خیاط سنگدل نمی‌تواند این موضوع که سایز کارولین تغییر کرده را از او پنهان کند. خطر شبیه شدن به خانم دشار، کارولین را، کارولین سبک همچون پرِ کاه را، تهدید می‌کند. به زبان خودمانی، کارولین دارد پت و پهن می‌شود.»

«او مدیریت خانه را به کارولین واگذار می‌کند و می‌گوید: «هر کاری که دلت می‌خواهد انجام بده.»

او در حقیقت با این کار نظام مشروطه را جایگزین نظان استبدادی و وزارتخانه‌ی مسئول را جایگزین قدرت مطلق می‌کند.»

«بورل و وری، این آشپزخانه‌های مشهور و نامی، به دلیل نداشتن ورودی ویژه برای اتوموبیل، روزانه یک میلیون فرانک ضرر می‌کنند. اگر رستوران‌های آن‌ها درهای جداگانه داشتند که اتوموبیل‌ها می‌توانستند از آن جا وارد شوند و از درِ دیگر بیرون بروند و زنی را کنار ستون‌های پلکانی زیبا و باشکوه پیاده کنند، چه زن‌های خوب و ثروتمند و چاقی که همراه مشتری‌ها به آن جا نمی‌آمدند!…»

لیست کامل آثار بالزاک

Novels

Les Chouans (1829)
La Maison du chat-qui-pelote (1829)
La Vendetta (1830)
La Peau de chagrin (1831)
Les Proscrits (1831)
Louis Lambert (1832)
Eugénie Grandet (1833)
Le Médecin de campagne (1833)
Ferragus, chef des Dévorants (1833)
La Duchesse de Langeais (1834)
La Recherche de l’absolu (1834)
Séraphîta (1834)
Le Père Goriot (1835)
Le Lys dans la vallée (1835)
Le Contrat de mariage (1835)
La Vieille Fille (1836)
César Birotteau (1837)
Le Cabinet des Antiques (1838)
Une fille d’Ève (1838)
Béatrix (1839)
Le Curé de village (1839)
Ursule Mirouët (1841)
Une ténébreuse affaire (1841)
Mémoires de deux jeunes mariées (1841)
La Fausse Maîtresse (1841)
La Femme de trente ans (1829–1842)
Albert Savarus (1842)
La Rabouilleuse (1842)
Un début dans la vie (1842)
Illusions perdues (I: Les deux poètes, 1837; II: Un grand homme de province à Paris, 1839; III: Ève et David, later Les souffrances de l’inventeur, 1843)
Honorine (1843)
Modeste Mignon (1844)
La Cousine Bette (1846)
Splendeurs et misères des courtisanes (1838–1847)
Le Cousin Pons (1847)
L’Envers de l’histoire contemporaine (1848)
Les Paysans (1855)

Published pseudonymously

As “Lord Rhône”, in collaboration

L’Héritière de Birague (1822)
Jean-Louis (1822)

As “Horace de Saint-Aubin”

Clotilde de Lusignan (1822)
Le Centenaire (1822)
Le Vicaire des Ardennes (1822)
La Dernière Fée (1823)
Annette et le Criminal (Argow le Pirate) (1824)
Wann-Chlore (1826)

Published anonymously

Du Droit d’aînesse (1824)
Histoire impartiale des Jésuites (1824)
Code des gens honnêtes (1826)

Incomplete at time of death

Le Corsaire (opera)
Sténie
Falthurne
Corsino

Novellas

Le Bal de Sceaux (1830)
Sarrasine (1830)
Une double famille (1830)
La Paix du ménage (1830)
Gobseck (1830)
El Verdugo (1830)
Le Colonel Chabert (1832)
Le Curé de Tours (1832)
La Fille aux yeux d’or (1835)
Les Secrets de la princesse de Cadignan (1839)
Marcas (1840)
L’Amour masqué (1911)

Short Stories

Étude de femme (1830)
Adieu (1830)
Le Chef-d’œuvre inconnu (1831)
La Grande Bretèche (1831)
Le Réquisitionnaire (1831)
L’Auberge rouge (1831)
La Comédie du diable (1831)
La Bourse (1832)
La Grenadière (1832)
Le Message (1832)
Un drame au bord de la mer (1834)
La Messe de l’athée (1836)
Facino Cane (1837)
Le Succube (1837)
Gambara (1837)
Massimilla Doni (1837)
Pierre Grassou (1839)
Un épisode sous la Terreur (1842)

Short Stories Collection

Les Cent Contes drolatiques (1832–1837)

Plays

L’École des ménages (1839)
Vautrin (1839)
Pierre Grassou (1839)
Les Ressources de Quinola (1842)
Paméla Giraud (1842)
La Marâtre (1848)
Mercadet ou le faiseur (1848)

Tragic verse

Cromwell (1819)

در همین زمینه

اگر دوست دارید همیشه اولین نفری باشید که از به روزرسانی‌های سایت مطلع می‌شوید، لطفاً ای‌میل خود را در قسمت زیر وارد کنید.